Tarih : 2025.08.01 01:07:04
TUSAŞ’tan Rolls-Royce’un Yeni Motoruna Egzoz Ünitesi
Yüksek hassasiyetli üretim ve test süreçleriyle geliştirilen egzoz ünitesi, Kasım 2025’te Birleşik Krallık’taki motor testlerinde kullanılacak. Havacılık Ar-Ge ve mühendislik gücüyle ön plana çıkan TUSAŞ tarafından hazırlanan GökVatan Dergisinin 141. sayısı yayımlandı.
Yeni sayı içerisinde şirketin geliştirdiği farklı projelerde gelinen aşamalar yer aldı. Bu kapsamda Havacılık Yapısalları Genel Müdür Yardımcılığı bünyesinde sürdürülen Rolls-Royce’un yeni motoru UltraFan için tasarlanan egzoz ünitesinin tamamlanarak testlere hazır hâle getirildiği de duyuruldu. Airbus ile 2019 yılında yapılan sözleşme kapsamında yürütülen projede, komponentin tasarım, analiz, test, üretim ve dokümantasyon süreçleri tamamlandı. Tamamlanan egzoz ünitesi, 2025 yılının Kasım ayında Birleşik Krallık’ta motor testlerine tabi tutulacak.
UltraFan projesi için geliştirilen egzoz ünitesinin teslim edilişinin ardından TUSAŞ Genel Müdürü Dr. Mehmet Demiroğlu ve TUSAŞ üst yönetiminin katılımlarıyla 2025 yılının Mayıs ayında projede emeği geçen tüm çalışanların yer aldığı özel bir kutlama töreni gerçekleştirildi. Rolls-Royce’un şimdiye kadar geliştirdiği en büyük yolcu uçağı motoru olma özelliği taşıyan UltraFan, TUSAŞ’ı Airbus, Rolls-Royce, Safran, Spirit AeroSystems ve Collins Aerospace gibi sektörün devleriyle doğrudan proje paydaşı olarak geleceğin teknolojilerinin Ar-Ge’sini gerçeğe dönüştüren oyunculardan biri haline getirme noktasında rol alıyor. UltraFan sürdürülebilir havacılık hedefleri doğrultusunda majör yenilikler sunuyor. 3,5 metre çapındaki fanı, karbon kompozit fan kanatları ve kompozit fan gövdesiyle dikkat çeken motor, aynı zamanda modüler tasarımı sayesinde farklı boyutlardaki uçaklarda da kullanım imkânı sunuyor. Rolls-Royce’un verilerine göre UltraFan, Trent motor ailesine kıyasla yüzde 10’a kadar daha yüksek yakıt verimliliği sağlıyor.
Bu performansa ulaşmada, motorun arka bölümünde yer alan egzozun yüksek sıcaklığa ve aerodinamik akışa dayanıklı, hafif ve akustik özellikte tasarlanmış olması büyük önem taşıyor. Bu bağlamda TUSAŞ mühendisleri tarafından üretilen egzoz ünitesinde çalışma koşulu olan 560°C sıcaklıkta yapısal dayanımını koruyabilecek özel malzemeler kullanıldı. Yaklaşık 2 metre çapında ve 80 cm uzunluğundaki egzoz, yalnızca 72 kilogram ağırlığında olup şimdiye kadar üretilmiş en büyük egzoz ünitesi olma özelliğini taşıyor. Motorun performansını doğrudan etkileyen yüksek hızdaki hava akışı, çıkış kesit alanında hedeflenen dar toleransların ileri imalat teknolojileriyle uygulanması sayesinde elde edildi.
Egzoz tasarımında, çalışma sırasında yapının sıcaklık etkisiyle uğrayacağı boyutsal değişim hesaplanarak geometrik şekil, ölçü ve toleranslar hesaba katıldı. Termal genleşme dikkate alınarak meydana getirilen tasarım sayesinde egzoz, zorlu çalışma ortamında performansından ödün vermeden çalışabilecek şekilde üretildi.
