Tarih : 2022.09.04 01:44:56

Tel Aviv ve Amman Arasında Yeni Gerginlik Konusu: Timna Havalimanı

İsrail'in Ürdün sınırı yakınına inşa ettiği Timna (Ramon) Havalimanı'ndan Batı Şeria’daki Filistinlilere seyahat izni vermesinin iki ülke ilişkilerinde yeni bir gerilime yol açabileceği değerlendiriliyor. Ürdün ile İsrail, 1994'te barış anlaşması imzalamasına rağmen, Amman-Tel Aviv arasında yaşanan krizlere her geçen gün bir yenisi ekleniyor. İki ülke ilişkileri, 2017-2019 döneminde sıcak gelişmelere sahne oldu.

Bu gerilimli dönemde Ürdün'ün başkenti Amman'daki İsrail Büyükelçiliği'nde İsrailli bir güvenlik görevlisinin tornavidayla saldırıya uğradıktan sonra 2 Ürdünlüyü vurması ilişkileri daha da gerdi. Ürdün'le yaşanan bir diğer kriz konusu da 2019'da İsrail güçlerinin, iki Ürdün vatandaşını Kral Hüseyin Köprüsü'nü geçmelerinin ardından "gerekçe göstermeksizin" gözaltına alması oldu. Ürdün vatandaşı Hibe el-Lebedi 20 Ağustos'ta, Abdurrahman Meri de 2 Eylül'de, Ürdün ile Batı Şeria'yı birbirine bağlayan Kral Hüseyin Köprüsü'nü geçmelerinin ardından İsrail tarafından gözaltına alındı. Amman yönetimi, "hukuksuz bir şekilde" gözaltında tutulan vatandaşlarının serbest bırakılması çağrılarına İsrail tarafının olumsuz yanıt vermesi üzerine Tel Aviv'deki Büyükelçisi'ni ülkeye çağırdı.

Ürdün aynı günlerde ülkeye yasadışı yollardan giren bir İsrail vatandaşının gözaltına alındığını ve ilk kez bir İsraillinin yargılanmak üzere Devlet Güvenlik Mahkemesi'ne sevk edildiğini duyurdu. Ürdün, İsrail'in söz konusu gözaltılarını, iki ülke arasında 1994 yılında imzalanan barış anlaşmasının ihlali ve ikili ilişkiler çerçevesinde bir dönüm noktası olarak değerlendirdi. İsrail'de iki aydan uzun süre gözaltında bulunan ve Tel Aviv ile Amman arasında gerilime neden olan iki Ürdün vatandaşı, aynı yıl 6 Kasım'da serbest bırakıldı.

Ürdün, Timna Havalimanına itiraz ediyor

İsrail'in, ülkenin güneyindeki Necef (Negev) Çölü bölgesinde, Ürdün sınırı yakınına inşa ettiği havalimanı; İsrail, Ürdün ve Filistin Yönetimi ekseninde yeni tartışmalara neden oldu. Ocak 2019'da yapımı tamamlanan havalimanına "egemenlik ve hava sahası ihlali" gerekçeleriyle karşı çıkan Ürdün, uluslararası alanda itiraz etti. Havalimanını çevreleyen duvarların "Ürdün'ün egemenliğini ihlal ettiğini" savunan Ürdünlü yetkililer, Timna Havalimanı'nın Ürdün'ün Akabe şehrinde bulunan Kral Hüseyin Havalimanı'na yakınlığının uçaklar için "güvenlik sorununa neden olacağını" da iddia ediyor.

Ürdün ayrıca İsrail'in güneyindeki Eilat kentine 18 kilometre uzaklıkta, Akabe Körfezi yakınlarında inşa edilen havalimanının konumunun "uluslararası standartlara aykırı" olduğunu belirtiyor İsrailli yetkililer ise havalimanının "Filistinlilere verilen hizmeti kolaylaştıracağını" savunuyor. İsrail Sivil Havacılık Otoritesi, Ürdün'ün itirazlarına rağmen, Filistinlilerin 22 Ağustos'tan itibaren Timna Havalimanı'ndan seyahatlerine izin verileceğini duyurmuş ancak daha sonra bu karar ertelenmişti. İsrail, erteleme nedenine ilişkin bir açıklama yapmamıştı.