Tarih : 2020.05.01 15:05:56
Türkiye’de 2 Yılda 64 Uçak Lazerle Taciz Edildi
Türkiye’de 2 yılda 64 uçağa lazer tacizi yapıldığı ortaya çıktı. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü(SHGM) verilerine göre 2018 yılında uçaklara yönelik 22 lazer tacizi yapıldı. 2019 yılında olaylarda ise 89,91’lik bir artışla 42 olayın raporlandığı belirlendi. Bu yılda alınan önlemlere rağmen uçaklara lazer tacizleri devam ederken, SHGM’nin konuyla ilgili yayınladığı Emniyet Bülteni’nde yaşanmış bir olayla ilgili verilen örnek dikkat çekti.
Gece saatlerinde inişte olan uçağa 3 bin 350 metre irtifada biri sabit diğeri değişken kaynaktan birkaç kez lazer tutulduğu, pilotun gözünde hafif kanama olduğunun raporlandığının belirtilmesi dikkat çekti. Olayın Türkiye’de mi veya yurtdışında mı olduğu bilgisi ise bültende yer almadı. Lazer olayında fiziksel yaralanmanın yanı sıra geçici körlük durumu da yaşanabileceği bu durumda pilotlar tarafından uçağın kontrol edilmesi başta olmak üzere uçuş görevleri yerine getirilemeyebileceği, uçuş kontrolü kaybedilebileceğine dikkat çekiliyor. Uçaklara lazer tutanlara ise verilen cezalar 17 bin 361 TL’ye yükselmişti.
Son yıllarda lazer gösterileri gibi meşru amaçlar için açık havada lazer kullanımı da arttı. Ancak SHGM’nin verilerine göre endişe verici bir şekilde, uçuşlar için kritik safha olan iniş, yaklaşma veya kalkış aşamasında uçaklara kasıtlı lazer tutulmasında artışlar yaşanıyor. Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (EUROCONTROL) Gönüllü Hava Trafik Hizmetleri (ATM) Olay Raporlama (EVAIR) sistemi aracılığıyla toplanan verilerde bu tehdidin Avrupa çapında da genişlediği ve yayıldığı gösterdi.
LAZER TACİZİNE MARUZ KALAN PİLOT NE YAPMALI
Hava Seyrüsefer Emniyet Bülteni’nde havayollarına ve hava seyrüsefer hizmet sağlayıcılara lazer tutulması durumunda personelin izlemesi gereken süreç ve prosedürlere (iyi uygulamalar / acil eylemler) sahip olması öneriliyor. Önlemler bültende şöyle açıklanıyor:
Mümkünse lazer ışınından uzak durulmalı, lazere bakarak ışık kaynağını bulmaya çalışılmamalı
Gözleri korunmalı ve lazerin etkilerini azaltmak için “güneşlikler” in kullanılabileceğini göz önünde bulundurulmalı, kornea aşınma olasılığını azaltmak için gözleri ovmaktan kaçınılmalı,
Daha fazla aydınlatma etkisini en aza indirmek için kokpit / TWR ışıklarını açmanın uygulanabilirliği düşünülmeli,
Pilotlar tarafından olası pas geçme durumları düşünülmeli,
Lazere maruz kalan pilot tarafından ATC ünitesine bilgi verilmeli
Kontrolör tarafından ilgili birimlere bilgi verilmeli, gerektiği durumlarda iniş/kalkış trafiklerinde kısıtlamaya gidilmeli, pilot ve/veya hava trafik kontrolörü tarafından olayın araştırılmak üzere doğru bir şekilde raporlandığından emin olunmalı
BÜLTENDE YAŞANMIŞ BİR OLAYDAN VERİLEN ÖRNEK DE DİKKAT ÇEKTİ
Emniyet Bülteni’nde lazer tacizi yaşanmış bir olayla ilgili verilen örnek dikkat çekti. Olayın Türkiye’de mi, yurtdışında mı olduğu öğrenilemezken gece saatlerinde iniş safhasında olan uçağa 11 bin feet (3 bin 350 metre) irtifada biri sabit diğeri değişken kaynaktan birkaç kez lazer tutulduğu, pilot gözünde hafif kanama olduğu raporlandı.
Lazer tutulmasında olası sonuçları ise uçuşun en kritik safhalarından olan iniş aşamasında gece saatlerinde loş bir kokpit ortamında pilotun kasıtlı olarak maruz kaldığı lazer olayında fiziksel yaralanmanın yanı sıra geçici körlük durumu da yaşanabileceği bu durumda pilotlar tarafından uçağın kontrol edilmesi başta olmak üzere uçuş görevleri yerine getirilemeyebileceği, uçuş kontrolü kaybedilebileceğine dikkat çekildi.
SHGM’NİN EMNİYET UYARISI MESAJI ŞÖYLE;
Lazer gösterileri için Genel Müdürlüğümüzden izin alınmalıdır.
Uçaklara lazer tutulması uçuş emniyetini ciddi anlamda tehlikeye atar.
Uçaklara lazer işaretçilerinin tutulması yasa dışıdır.
Lazer işaretçilerinin tutulması durumunda olay SHGM’ye raporlanmalıdır.
Lazer kaynağına yönelik SHGM tarafından idari işlem yapılmaktadır.
ABD’DE BİR YILDA 5 BİN UÇAĞA LAZER TACİZİ
İngiliz Havayolu Pilotları Birliği uçaklara günde ortalama 3 kez lazer tutulduğunu, ABD Federal Havacılık Kurumu (FAA) ise 2018 yılında uçaklara 5 binden fazla lazer tacizi olduğunu açıklamıştı. FAA, 2018’de 5 bin 663 lazer saldırısının ihbar edildiğini ve bu sayının 2017’de 6 bin 754, 2016’da ise 7 bin 398 olduğunu duyurmuştu.ABD’de uçaklara lazer tacizinde bulunanlara, hukuki ve cezai yaptırımlar uygulanıyor.Cezalar 30 bin dolara kadar çıkabiliyor.
